HALATLAR VE BAĞLAR

GEMİCİ BAĞLARI

Denizcilikte eskiden beri kullanılan binlerce bağ varsa da günümüzde az sayıda bağ bilmek günlük işlerin yapılabilmesi için yeterlidir. Bu bölümde, en çok kullanılan bağları yapılış şekilleri ile birlikte bulabilirsiniz.

Kropi Bağı

Sekiz bağı da denen ve durdurucu bir bağ olan kropi bağı, ıskota mandar gibi halatların makara, piyano gibi yerlerden çıkmasını önlemek için halatın çımasına (ucuna) yapılır. Örneğin mandar uçlarına yapılan kropi bağı mandarın kaçması durumunda direk tepesindeki makarasından çıkmasını önler. Çözmesi kolaydır.




Camadan Bağı

Yelkene camadan vurmakta, yani yelken alanını küçültmekte kullanılır. Gerektiğinde tek bir halatın iki çımasını (ucunu) birbirine bağlamak için de kullanılır. Yaygın kanının aksine iki ayrı halatı birbirine bağlamakta kullanılmaz. Kalınlıkları ve malzemeleri farklı iki halat birleştirildiğinde camadan bağı çalışır, iş görmez, dikkat edilmelidir.

İzbarço Bağı

Teknede en yararlı ve yaygın kullanılan bağdır. Özellikle tekneden rıhtıma verilen baba, anele gibi yerlere bağlanmasında ve ön yelkene ıskota halatı bağlanması, usturmaçalara halata bağlanması başta olmak üzere birçok yerde kullanılır. Asla sıkışmaz ve kaymaz, çok sıkıştıktan sonra bile kolayca açılabilir. Dezavantajı, üzerinde yük var iken açılamamasıdır.


kazık bağı çifte kazık bağı


Kazık Bağı

Bir halatı kazığa, babaya, direğe bağlamakta, usturmaçaların teknenin vardavela tellerine bağlanmasında sıklıkla kazık bağı kullanılır. Halatın sürekli gergin olmaması veya çımanın kısa olması halinde kazık bağı kolayca gevşediği için çok güvenli değildir. Çımayı uzun tutun veya ikinci bir kazık bağı yaparak bağı "voltalı kazık bağı" (ya da "çifte kazık bağı") haline getirin.

Sancak Bağı

Sancağın (bayrak, flama) ucundaki kulaklara bağlanmasından adını almıştır. İki halatın birbirine ve bir halatın diğer halatın ucundaki halkaya (kasa) çabuk bağlanması için kullanılır. Kalınlıkları farklı iki halatı birbirine bağlarken kalın olan kasa olarak kullanılmalıdır. Tekne çekerken, kalınlıkları çok farklı iki halatı birbirine bağlarken veya sert havalarda çifte sancak bağı tercih edilmelidir. Halatın bir tur fazla döndürülerek yapılabilecek çifte sancak bağı, yelkenli teknelerde ıskotaları yelkenin köşelerine bağlamakta da kullanılır.




sancak bağı

çifte sancak bağı



Anele Bağı

Halatı rıhtım babasına, şamandıra anelesine, mapaya veya benzeri yerlere çabucak bağlar. yaygın olarak küçük teknelerde, dingilerde parimayı (baş halatı) şamandıra veya rıhtım anelesine bağlamakta da kullanılır. Bağlanacak halatın bağlama payı göz önüne alınarak halatın çıması anelenin üstünden bir volta alındıktan sonra, alttan gelen çımayı gemiden gelen beden üzerine 2 veya 3 meze volta alarak çımayı beden üzerine adi piyanla piyanlamak suretiyle yapılan gemici bağıdır.

Margarita Bağı

Kol atmış veya zedelenmiş bir halatı geçici olarak kuvvetlendirmek. Zedelenmiş bedenin o kısmı ortada kalmak üzere aynı beden ile sağda ve solda olmak üzere iki doblin yapılır. Sağdaki uzun beden ile sağdaki dobline, soldaki uzun beden ile soldaki dobline birer mezevolta yapılır. Doblin başları ya uzun beden üzerine piyanlanır veyahut kavelya geçirilmek suretiyle sıyrılmaları önlenir.




Dülger Bağı

Bir halatın çımasını diğer halatın bedenine veya seren ile direklerin hamaylısına (ortasına) bağlamakta kullanılan gemici bağıdır. Bağlanacak halatın çımasını direk üzerinden bir volta alındıktan sonra, alttan gelen çımayı direk üzerindeki bedenin arkasından, direk veya serenin önündeki bedenin de içinden geçirilerek yapılan gemici bağıdır.

Görüntüleri yayınlamamıza izin veren Sn. Taner Özer ve arkadaşlarına teşekkür ederiz. s/y Talya hakkında detaylı bilgi için http://26talya.blogspot.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

HALATLAR

Bitkisel, sentetik liflerden veya telden yapılan çevresi 2,5cm'den (1 burgata) büyük olan örülü iplere halat denir.

İlk çağlardan beri insanoğlunun denize açılmasıyla birlikte, halat da onun ayrılmaz bir unsuru olmuştur. Tarihteki ilk halatlar keten ve kenevirden yapılırdı. Bu halatların yapımı çok zor ve zahmetli olduğundan, oldukça değerliydiler. Zaman içinde gelişen teknoloji ile birlikte, çok daha hafif ve çok daha dayanıklı halatlar imal edilebilir oldu. Teknolojik gelişme birçok farklı türde halatların doğmasına ve her amaç için farklı bir halat yapılmasına olanak verdi.

Halatlar bir teknede en çok kullanılan malzemelerdir. Bu malzemeleri kullanırken dikkat edilmesi gereken noktalar, bunların teknenin neresinde kullanılacağı ve ne amaçla kullanılacağıdır. Kullanılış şekline göre alınacak olan ipin yapıldığı malzemesi, kalitesi, boyu ve kalınlığı değişir.

Halatlar yapıldıkları malzemeye göre başlıca üçe ayrılırlar:

1. Bitkisel halatlar
2. Sentetik halatlar
3. Madeni halatlar

Halatı meydana getiren elemanlar:

* LİF: Halatın yapıldığı malzemenin en ince parçasıdır.
* FLASA: Liflerin bir tarafa bükülmesi ile elde edilen halatın ana elemanıdır. Halatı meydana getiren en uzun kısımdır.
* KOL: Flasaların bir tarafa bükülmesi sonucu elde edilen ikinci ana elemandır. Flasa gibi bütün halat boyuncadır.
* HALAT: Kolların büküm yönünün aksi yönde, hepsinin bir arada bükülmesi ile halat meydana gelir.

Halat kalınlıklarının ölçülmesi:

Bitkisel ve sentetik halatlar çevreleri ile ölçülürler. Halatların ölçü birimi BURGATA'dır. Bir burgata 1 inç, yani 2,54cm'dir.

Madeni halatlar ise çapları ile ölçülürler. Madeni halatların ölçü birimi ise PUS'dur. Bir pus da 2,54 cm. eşittir.